برنامه ریزی و مدیریت ملی در ایران

کتاب هفت خوان توسعه در روایت ستاری فر از سازمان تامین اجتماعی حاصل 50 ساعت مصاحبه آقای میکاییل عظیمی و همکارانش با محمد ستاری فر مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در سال های 1376 تا 1380 است. آنچنان که در پیشگفتار نویسنده کتاب آمده است بنا به خواسته محمد ستاری فر، هدف از نگارش این کتاب خاطره گویی نیست، بلکه هدف بررسی و یافتن کاستی ها و نقصان های نظام تصمیم گیری و دیوان سالاری کشور با استفاده از تجربیات دوران مدیرعاملی وی بر سازمان تامین اجتماعی به عنوان مصادیق و شواهد است.

مطابق اعلام نویسنده، این کتاب مورد نقد و بررسی آقایان رزاق صادق، محسن ایزدخواه و علی حیدری از مدیران تامین اجتماعی و آقایان محسن گودرزی، رضا امیدی، یاسر باقری، سعید مدنی از پژوهشگران کشور، قرار گرفته است.

این کتاب در سال 1398 در انتشارات کویر به چاپ رسیده و دارای 14 فصل به شرح زیر است:

- همراهان نویسنده
- پیشگفتار نویسنده
- فصل 1. تامین اجتماعی آیینه تمام نمای نظام دیوان سالاری
- فصل 2. عبرت هایی تاریخی از پیش و پس از انقلاب
- فصل 3. تدوین اصل 29 قانون اساسی
- فصل 4. در منجنیق حوادث
- فصل 5. سازمان تامین اجتماعی در سال های پس از انقلاب
- فصل 6. انتصاب
- فصل 7. شروع به کار: ستاری فر وارد چه سازمانی شد؟
- فصل 8. بخش بیمه ای (فنی و درآمد)
- فصل 9. بخش درمان
- فصل 10. بخش فرهنگی و اجتماعی
- فصل 11. نظام های پشتیبان مدیریت
- فصل 12. تجربه ای سخت اما راهنما؛ امور استان ها
- فصل 13. بخش سرمایه گذاری
- فصل 14. به استقبال فردایی بهتر با درس هایی از دیروز (جمع بندی)
- پیوست ها

روزنامه اعتماد ملی شماره 913 مورخ 17 اردیبهشت ماه 1388 صفحه اول و آخر (صفحه 24)

در حالی که سه نامزد انتخابات ریاست جمهوری احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی را جزو برنامه ها و شعارهای اصلی خود اعلام کرده اند، محمود احمدی نژاد ضمن توجیه انحلال سازمان، این بار پا را فراتر گذاشته و با اشاره به راه اندازی نهاد برنامه ریزی توسط آمریکایی ها مدعی شده است که نخستین بار شهید رجایی دستور انحلال سازمان برنامه و بودجه را به دلیل ماهیت غربی آن صادر کرده است. محمود احمدی نژاد که روز چهارشنبه در تداوم سفرهای استانی اش به قزوین سفر کرده بود، در جمع مردم این شهر گفت: «شهید رجایی با درک الهی و اسلامی دستور داد سازمان مدیریت را منحل و سازمانی براساس اندیشه دینی پایه گذاری کنند اما با شهادت ایشان این امر بر زمین ماند تا سال 1386 که با الهام از برنامه او، این سازمان دچار تحولات بنیادین شد.»

محمود احمدی نژاد در ادامه سخنرانی اش گفته است: «ما در کشور خود سازمانی به نام مدیریت و برنامه ریزی داشتیم که در سال 1328 توسط آمریکا در ایران تاسیس شد و بیش از 50 سال به کار خود ادامه داد...» رئیس دولت نهم گفته است «آفرین بر اندیشه شهید رجایی و درک الهی و اسلامی او که وقتی به ریاست جمهوری رسید دستور داد که این سازمان را منحل کنند و یک سازمان بر اساس اندیشه دینی و الهی پایه گذاری کنند.» محمود احمدی نژاد در حالی انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی را به شهید رجایی نسبت داده است که بسیاری از اعضای کابینه و مدیران ارشد سازمان برنامه و بودجه در دولت شهید رجایی این موضوع را تکذیب می‌کنند و می گویند شهید رجایی به هیچ عنوان مخالف سازمان برنامه و بودجه نبود و آنچه در زمان ریاست «موسی خیر» صورت گرفت، تعطیلی موقت سازمان برنامه و بودجه بود که براساس مصوبه شورای انقلاب برای تجدید ساختار و احیانا پاکسازی برخی افراد وابسته به رژیم پهلوی صورت گرفت.

سال ٧٨ رییس جمهور وقت از محمد ستاری فر می‌خواهد تا نگاهی به ساختار سازمان برنامه بودجه كشور داشته باشد و برای ارتقای سطح كیفی این سازمان و همچنین به روزرسانی آن پیشنهاداتی را ارایه كند. محمد ستاری فر در پاسخ به درخواست سیدمحمد خاتمی، جزوه ٤٢ صفحه‌ای را آماده می كند كه در آن به رابطه رییس‌جمهور و سازمان برنامه، سازمان برنامه و رییس جمهور و همچنین مشكلات و معضلات پیش روی سازمان اشاره شده است.

سال 1378 : « ... کشور و نهاد برنامه و بودجه تا کنون نتوانسته است نظام جامع برنامه ریزی را دارا شود و حتی در برنامه ریزی های جزیی و بخشی نیز توفیقی در حد قابل قبول برای خود کسب نکرده است و به سبب ناتوانی در برنامه ریزی و عدم نظارت در امور برنامه است که بسیاری از پروژه های نیمه تمام و رها شده را که اتلاف منابع کشور و عدم استفاده از ظرفیت های حاصل از آن را باعث شده است، کشور با آن روبه رو است ...»

با مطرح شدن احیای مجدد این سازمان جزوه تک نسخه ای موردنظر برای انتشار در اختیار روزنامه «شرق» قرار گرفته است و برای همین از امروز و در همین ستون خواننده نقطه نظرات محمد ستاری فر در مورد نهاد برنامه و بودجه كشور خواهید بود.

دانلود مجموعه یادداشت ها (لینک اول)

دانلود مجموعه یادداشت ها (لینک دوم)

این مطالب در روزنامه شرق در تاریخ و شماره های زیر درج شده است.

محمد ستاری فر» در گفت و گو با «شرق»:

اتهام «غربی» بودن، ظلم بزرگی به سازمان برنامه بود

بحث احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی که باشد «دکتر محمد ستاری فر» حرف های بسیاری برای گفتن دارد. ناگفته هایی از نوع مواجهه دولت ها با سازمان و چرایی شکست برنامه های نوسازی و به روز‌رسانی سازمان. برای همین سراغ رییس سابق سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رفتیم تا احیای مجدد سازمان برنامه و چالش های پیش روی دولت یازدهم را با وی در میان بگذاریم. به پیشنهاد من قرار شد مصاحبه در کافه ای دنج و آرام صورت گیرد و وقتی مشخص کردن کافه مورد نظر هم به خودم واگذار شد اصلا فکر نمی کردم انتخابم زمینه ساز شنیدن خاطرات سال های دور دکتر ستاری فر و البته ملاقات وی با بسیاری از دوستان و صاحب منصبان قدیمی باشد. ستاری فر خوشحال بود از احیای مجدد سازمان برنامه، درست مثل کسی که فرزندش از اسارت بازگشته باشد. وی انتخاب «روحانی» را گامی رو به جلو ارزیابی کرد و همگرایی را لازمه موفقیت دولت وی دانست. ازنگاه قلک گونه به سازمان مدیریت در دولت های قبل از نهم گلایه کرد و بودجه سال ٩٢ را بزرگ ترین چالش پیش روی دولت خواند. ستاری فر اشاره‌ای هم به هدفمندی یارانه ها داشت و صحبت های عجیبی در مورد تخلفات و عددسازی های صورت گرفته در این حوزه کرد. گفت و گوی ما با دکتر محمد ستاری فر، رییس سابق سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را در ادامه بخوانید.