برنامه ریزی و مدیریت ملی در ایران

علیرغم آنکه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در طول دوره حیات خود پیش و پس از انقلاب بارها دچار تغییر ساختار و نام شد و چندین بار طعم تجزیه و ترکیب با دیگر نهادهای مرتبط را چشید اما تغییر ساختار آن در دولت نهم و تفکیک آن به دو معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی و توسعه منابع انسانی به شدت در فضای سیاسی کشور به خصوص در فضای انتخاباتی سال‌های 88 و 92 چالش برانگیز شد، به گونه ای که سیاسیون و کارشناسان اقتصادی متمایل به آنها از این تفکیک به انحلال سیستم برنامه ریزی متمرکز کشور یاد کردند.

گرچه در این سال ها جسته و گریخته سخن از احیای سازمان یاد شده به گوش می رسید اما در روزها و هفته های اخیر به عنوان یکی از برنامه های کاندیدای پیروز انتخابات بار دیگر این بحث ها زنده شد. اما هنوز دولت جدید مستقر نشده و به مرحله اجرای برنامه های خود نرسیده و تنها با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم، مجلس نهم با شتابزدگی یک فوریت طرح احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را تصویب کرد تا ترجیع بند انتقادات رئیس‌جمهور منتخب از رئیس جمهور مستقر بی پاسخ نمانده باشد.

در آستانه چهلمین روز در گذشت دکتر حسین عظیمی رییس فقید مرکز آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور خبر گزاری دانشجویان ایران (ایسنا) متن گفت و گویی که ایشان در سال 1377 به مناسبت پنجاهمین سالگرد تصویب برنامه توسعه ایران با مجله ایران فردا انجام داده اند را در سه قسمت تقدیم علاقه مندان می کند.

پنجاه سال از زمان تصویب نخستین برنامه توسعه در ایران می گذرد. پس از ما کشورهای دیگر نیز گزینه اقتصاد برنامه دار را اختیار کردند. چنین به نظر می رسد که برای آنها روشن بود که از برنامه چه می خواهند. هند به ایجاد بنیان های خودکفا می اندیشید، چین تامین غذا و کار برای جمعیت انبوه و پایه ریزی صنعتی را مدنظر داشت، الجزایر راه رشد غیرسرمایه داری را پیش گرفت، کره‌ شمالی به تعبیه بنیان های اقتصاد مقاومت و درونگرا فکر می کرد و کره جنوبی رویای فتح بازارها را در ذهن داشت. به نظر شما ما به دنبال چه بودیم؟ در پس ذهن ما چه بود؟ ما از برنامه چه می خواستیم؟